เริ่มแล้วทางเลือกใหม่ช่วยดูแลผู้มี “สิทธิบัตรทอง” สปสช. ร่วมกับสภาเภสัชกรรมบริการเภสัชกรรมปฐมภูมิที่ร้านยาชุมชนอบอุ่น กว่า 500 แห่ง และจะเพิ่มเป็น 1,500 แห่งทั่วประเทศ ครอบคลุม 16 กลุ่มอาการป่วยเล็กน้อย พร้อมให้คำปรึกษา และรับยาฟรี
เพื่อความสะดวก รวดเร็ว และลดความแออัดในโรงพยาบาล สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) และสภาเภสัชกรรม จึงได้ริเริ่ม “ร้านยาชุมชนอบอุ่น” ช่องทางการเข้าถึงบริการสุขภาพเบื้องต้นให้กับประชาชนในด้านส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค รวมถึงติดตามผู้ป่วยที่บ้านที่มีปัญหาการใช้ยา ซึ่งร้านยาที่เข้าร่วมจะต้องเป็นร้านขายยาแผนปัจจุบัน (ข.ย.1) ที่มีคุณสมบัติครบถ้วนตามประกาศกระทรวงสาธารณสุข คือเปิดบริการอย่างน้อย 8 ชั่วโมงต่อวัน มีเภสัชกรปฏิบัติงานตลอดเวลาที่เปิดบริการ และมีเภสัชกรผู้ให้บริการที่มีความพร้อมและสมัครใจเข้าร่วมเป็นหน่วยบริการร่วมให้บริการ เพื่อดำเนินกิจกรรมบริการสุขภาพ อาทิ คัดกรองความเสี่ยงในกลุ่มภาวะโรคเมตาบอลิก, ให้สุขศึกษา ความรู้ แนะนำด้านสุขภาพและการใช้ยาอย่างสมเหตุผล, ร่วมกับสหสาขาวิชาชีพอื่นในการบริการดูแลสุขภาพผู้ป่วยที่บ้าน โดยทำงานเป็นเครือข่ายร่วมกับหน่วยบริการประจำในพื้นที่ คลินิกหมอครอบครัว และดำเนินกิจกรรมอื่นที่ อปสข. กำหนด เช่น บริการคลินิกอดบุหรี่ บริการยาเม็ดคุมกำเนิด เป็นต้นสำหรับบริการดูแลโรคทั่วไปหรือการเจ็บป่วยเล็กน้อย (common illnesses) ให้แก่ผู้มีสิทธิบัตรทองที่ไปรับบริการที่ร้านยาที่เข้าร่วมโครงการทั่วประเทศ
จุดเริ่มต้นของโครงการเกิดจากในช่วงการระบาดของโควิด-19 ที่ผ่านมา ร้านยาได้มีส่วนร่วมช่วยดูแลประชาชน ทั้งโครงการแจก ATK การให้บริการ “เจอ แจก จบ” ซึ่งจ่ายยาและดูแลอาการทั่วไปที่เกิดจากโควิด มีการติดตามอาการหลังได้รับยา และได้รับเสียงชื่นชมจากประชาชนเป็นอย่างมากเพราะรู้สึกว่าได้รับความใส่ใจ อีกทั้งสะดวกในการมารับบริการ ลดความแออัดของผู้ใช้บริการในโรงพยาบาลได้ อีกทั้งยังทำให้ประชาชนเข้าถึงบริการได้สะดวกมากยิ่งขึ้น
16 อาการเจ็บป่วยเล็กน้อยรับยาร้านยาได้
บริการเภสัชกรรมปฐมภูมิจะครอบคลุมการดูแลภาวะเจ็บป่วยเล็กน้อย 16 กลุ่มอาการที่เป็นไปตามแนวทางและมาตรฐานการให้บริการเภสัชกรรมปฐมภูมิโดยสภาเภสัชกรรม ได้แก่
- อาการปวดหัว
- เวียนหัว
- ปวดข้อ
- เจ็บกล้ามเนื้อ
- ไข้
- ไอ
- เจ็บคอ
- ปวดท้อง
- ท้องเสีย
- ท้องผูก
- ถ่ายปัสสาวะขัด, ปัสสาวะลำบาก
- ปัสสาวะเจ็บ
- ตกขาวผิดปกติ
- อาการทางผิวหนัง ผื่น คัน บาดแผล
- ความผิดปกติต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตา
- ความผิดปกติต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับหู
ในการนี้จะต้องมีการติดตามอาการหลังรับยา 3 วัน ซึ่งประชาชนไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายใดๆ เนื่องจาก สปสช. ได้สนับสนุนการจ่ายชดเชยให้ร้านยา ทั้งค่าบริการให้คำปรึกษาด้านเภสัชกรรม ค่ายาและเวชภัณฑ์ และค่าติดตามอาการและผลการดูแล โดยเหมาจ่ายในอัตรา 180 บาทต่อครั้ง
สำหรับขั้นตอนการเข้ารับบริการ
ผู้ป่วยมาสามารถเดินไปที่ร้านยาที่เข้าร่วมโครงการ โดยสังเกตที่หน้าร้านจะมีสติกเกอร์ “ร้านยาคุณภาพของฉัน ให้บริการเจ็บป่วยเล็กน้อย” เมื่อเข้าไปแล้วเภสัชกรจะขอบัตรประชาชนไปเสียบเครื่องอ่าน เพื่อตรวจสอบว่าเป็นสิทธิบัตรทองหรือไม่ จากนั้นก็จะซักประวัติและจ่ายยาพร้อมให้คำแนะนำการใช้ยาและการปฏิบัติตัวต่างๆ แต่หากเป็นอาการที่ไม่อยู่ใน 16 กลุ่มอาการ เภสัชกรก็จะแนะนำให้ไปพบแพทย์ที่คลินิกหรือโรงพยาบาล
โดยระบบของร้านยาจะมีแอปพลิเคชันที่บันทึกข้อมูล ตัวแอปฯ จะบอกว่าเจ็บป่วยอาการอะไรตรงกับมาตรฐานการรักษาในหมวดไหน มีรายการยาไหนบ้างที่สามารถจ่ายได้ เภสัชกรก็จะจ่ายยาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยรายนั้นๆ และเมื่อจ่ายยาไปแล้วยังมีการติดตามอาการต่ออีกภายใน 72 ชั่วโมงถึงจะปิดเคสได้ และระหว่างนั้นหากคนไข้อาการไม่ดีขึ้น ร้านยาก็จะมีระบบส่งต่อไปพบแพทย์ต่อไป
ปัจจุบันมีร้านยาที่ผ่านการอบรมแล้ว 800 แห่ง ได้นำรายชื่อขึ้นเว็บไซต์แล้วประมาณ 500 แห่งและจะทยอยขึ้นเรื่อยๆ จนครบ นอกจากนั้นในเร็วๆ นี้จะมีร้านยาที่ผ่านการอบรมรอบที่ 2 อีกกว่า 1,000 แห่ง รวมแล้วในอนาคตอันสั้นจะมีร้านยาที่ให้บริการโรคทั่วไปกว่า 1,500 แห่งทั่วประเทศ ขณะเดียวกันสภาเภสัชกรรมก็จะประชาสัมพันธ์เชิญชวนร้านยาอื่นๆ เข้ามาร่วมโครงการให้มากขึ้น
อย่างไรก็ดี ในส่วนของการให้บริการนั้น ขณะนี้เริ่มให้บริการในบางร้านได้แล้ว โดยผู้มีสิทธิบัตรทองสังเกตที่หน้าร้านจะมีสติกเกอร์ “ร้านยาคุณภาพของฉัน ให้บริการเจ็บป่วยเล็กน้อย” หรือเข้าไปดูรายชื่อร้านยาที่เข้าร่วมโครงการได้ที่ https://www.nhso.go.th/downloads/204
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
1.สายด่วน สปสช. 1330
2.ช่องทางออนไลน์
• ไลน์ สปสช. พิมพ์ไลน์ไอดี @nhso หรือคลิก https://lin.ee/zzn3pU6
• Facebook : สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ https://www.facebook.com/NHSO.Thailand
