เมื่อวันที่ 17 พ.ย. ที่หอประชุมใหญ่ ศูนย์วัฒนธรรมแห่งประเทศไทย นายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย พร้อมด้วย ดร.วันดี กุญชรยาคง จุลเจริญ นายกสมาคมแม่บ้านมหาดไทย เป็นประธานการแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ประจำปี 2565 ตอน “สะกดทัพ” (รอบพิเศษ) โดยกระทรวงมหาดไทยและสมาคมแม่บ้านมหาดไทย ซึ่งได้รับเกียรติจาก Ms.Gita Sabharwal ผู้ประสานงานองค์การสหประชาชาติ (UN) ประจำประเทศไทย พร้อมด้วยคณะผู้แทน UNESCO และ UNICEF ประจำประเทศไทย พร้อมผู้บริหารระดับสูงของกระทรวงมหาดไทย ข้าราชการ พนักงาน เจ้าหน้าที่ และภาคีเครือข่ายของกระทรวงมหาดไทยรวมรับชมกว่า 1,700 คน
นายสุทธิพงษ์ กล่าวว่า นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระราชดำริเมื่อปีพุทธศักราช 2546 โดยทรงห่วงใยว่า “โขน” ซึ่งเป็นศิลปะการแสดงชั้นสูงของไทยจะเลือนหายไป จึงมีพระราชเสาวนีย์ให้จัดตั้งคณะทำงานขึ้น เพื่อศึกษาหาความรู้เรื่องโขนที่มีมาแต่โบราณ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มูลนิธิศิลปาชีพ ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ร่วมฟื้นฟูโขนให้กลับคืนสู่ความนิยม และเป็นที่ชื่นชมของประชาชน ด้วยการจัดการแสดงโขนต่อเนื่องมาตลอด ตั้งแต่พุทธศักราช 2550 เป็นต้นมา
ทั้งนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชปณิธานอันแน่วแน่ในการสืบสาน รักษา และต่อยอดพระราชปณิธานของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในการส่งเสริมให้โขนเป็นสมบัติทางศิลปวัฒนธรรมของชาติไทยสืบไป ดังพระราชปณิธานที่จะทรงฟื้นฟู ส่งเสริมและอนุรักษ์การแสดงโขน ซึ่งเป็นศิลปะการแสดงชั้นสูงของไทย เพื่อธำรงรักษามรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ โดยการจัดแสดงโขนมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ประจำปี 2565 ตอน “สะกดทัพ” (รอบพิเศษ) ในวันนี้ จัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเจริญพระชนมพรรษา 70 พรรษา และสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงเจริญพระชนมพรรษา 90 พรรษา เป็นการนำบทพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช มาเป็นบทการแสดงของโขน ซึ่งเป็นตอนที่มีความสนุกสนานตื่นเต้น เป็นที่ชื่นชอบของประชาชน
ดร.วันดี กุญชรยาคง จุลเจริญ นายกสมาคมแม่บ้านมหาดไทย กล่าวว่า นับเป็นเวลา 2 ทศวรรษมาแล้วที่มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ได้ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับการจัดแสดงโขนอย่างละเอียดถี่ถ้วนเพื่ออนุรักษ์ไว้ตามพระราชเสาวนีย์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทั้งยังคัดเลือกและฝึกอบรมนักแสดงรุ่นใหม่อย่างพิถีพิถัน พร้อมกับจัดสร้างเครื่องแต่งกายที่วิจิตรด้วยลวดลายและงามด้วยสีสันอันนุ่มนวล โดยฝีมือช่างทอผ้า ช่างปักสะดึงกลึงไหม ตลอดจนช่างทำโขนผู้ได้รับการปลูกฝังแบบแผนที่ถูกต้องตามจารีตโบราณ มีการแต่งหน้าด้วยกรรมวิธีทันสมัยให้ผู้ชมเห็นความแตกต่างระหว่างตัวละครหญิงและชายอย่างชัดเจน รวมทั้งลงทุนสร้างฉากอย่างประณีตยิ่งใหญ่ตระการตา
อย่างไรก็ตาม นับเป็นพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ที่สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระราชปณิธานที่แน่วแน่ในการสืบสานไว้ซึ่งศิลปวัฒนธรรมที่ดีงามของประเทศ โดยการพระราชทานพระราชเสาวนีย์เกี่ยวกับการอนุรักษ์โขน ซึ่งพระองค์ทรงเป็นกำลังสำคัญในการผลักดันให้ประเทศไทยได้เกิดการรวบรวมองค์ความรู้ และร่วมกันในการนำเสนอการแสดงโขนต่อองค์การเพื่อการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติหรือ UNESCO ให้ประกาศรับรองโขนเป็นรายการตัวแทนมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของมนุษยชาติ (Representative List Of The Intangible Heritage of Humanity) ตั้งแต่วันที่ 29 พฤศจิกายน 2561 เป็นต้นมา
ดสำหรับการจัดแสดงโขน ตอน สะกดทัพ ในครั้งนี้ เป็นตอนที่ไมยราพเข้ามาสะกดทัพจับพระรามไปขังในเมืองบาดาล โดยมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ จัดแสดงตามบทพระราชนิพนธ์ของพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช (รัชกาลที่ 1) ซึ่งในสมัยปัจจุบันสามารถสร้างสรรค์ฉากและการแสดงให้ถ่ายทอดจินตนาการเมื่อ 200 กว่าปีก่อนออกมาโลดแล่นบนเวทีได้อย่างน่าตื่นตา ตื่นใจ อีกทั้งยังสะกด ชื่อ “ไมยราพ” ตามอักขระวิธีที่ล้นเกล้าฯ รัชกาลที่ 1 ทรงใช้อีกด้วย
โอกาสนี้ นายสุทธิพงษ์ จุและ ดร.วันดี และ Ms. Gita Sabharwal ผู้ประสานงานองค์การสหประชาชาติ (UN) ประจำประเทศไทย มอบช่อดอกไม้ให้กับนายสุรัตน์ จงดา ผู้กำกับการแสดง ผู้จัดทำบท และคำบรรยาย นายภัทรกฤษณ์ พุ่มพิพัฒน์ ตัวแทนคณะนักแสดง และนายอนิพนธ์ สุขกุล ตัวแทนคณะนักร้อง นักดนตรี และนักพากย์ เพื่อเป็นขวัญกำลังใจในการสืบสาน รักษา และต่อยอดมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรม เพื่อสืบสานพระราชเสาวนีย์ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ในเรื่อง “โขน” ให้คงอยู่คู่กับประเทศไทย เป็นศิลปวัฒนธรรมคู่กับโลกใบนี้อย่างยั่งยืนสืบไป
