เมื่อวันที่ 8 สิงหาคม นายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรี และรมว.มหาดไทย เป็นประธานมอบเหรียญที่ระลึก ซึ่งกรมการปกครองได้ขอพระบรมราชานุญาต เชิญพระบรมฉายาลักษณ์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และตราสัญลักษณ์งานเฉลิมพระเกียรติฯ เนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567 จัดทำเหรียญที่ระลึก รวมจำนวนทั้งสิ้น 277,000 เหรียญ มอบให้กับ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน คนทั่วประเทศ โดยมี นายชาดา ไทยเศรษฐ รมช.มหาดไทย นายทรงศักดิ์ ทองศรี รมช.มหาดไทยอธิบดีทุกกรมในสังกัดกระทรวงมหาดไทย ผู้ว่าราชการจังหวัดทั้ง 76 จังหวัด หัวหน้าส่วนราชการในสังกัดกระทรวงมหาดไทย ส่วนกลาง เข้าร่วมเป็นเกียรติในพิธี ณ ห้องรอยัล จูบิลี่ บอลรูม อิมแพค เมืองทองธานี
นายอนุทิน เปิดเผยว่า เนื่องในโอกาสครบรอบ 132 ปี วันกำนันผู้ใหญ่บ้าน ประกอบกับในปี พ.ศ. 2567 เป็นปีมหามงคลพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงเจริญพระชนมายุครบ 6 รอบ วันที่ 28 กรกฎาคม 2567 กระทรวงมหาดไทย ได้จัดพิธีมอบเหรียญพระราชทานฯ แก่กำนัน ผู้ใหญ่บ้านยอดเยี่ยม ประจำปี 2567 จำนวน 264 คน พร้อมด้วยนายอำเภอทั้ง 878 อำเภอ เพื่อนำไปมอบให้กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน
นายอนุทิน กล่าวว่า เมื่อวันที่ 10 สิงหาคม พ.ศ. 2435 (ร.ศ.111) เป็นวันสำคัญของของพี่น้องกำนันผู้ใหญ่บ้าน เนื่องจากเป็นวันที่ประเทศไทยมีกำนันและผู้ใหญ่บ้านคนแรกของประเทศ คือ พระยารัตนกุลอดุลยภักดี หรือ นายจำรัส รัตนกุล โดยวิธีให้ราษฎรเลือกผู้ใหญ่บ้าน และให้ผู้ใหญ่บ้านในตำบลเลือกกันเอง เพื่อเป็นกำนัน นับเป็นจุดเริ่มแรกของการปกครองในระบอบประชาธิปไตย กระทรวงมหาดไทย จึงได้ประกาศให้วันที่ 10 สิงหาคม ของทุกปีเป็นวันกำนันผู้ใหญ่บ้าน
ทั้งนี้ กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน หรือ ผู้นำท้องที่ ถือเป็นกลไกสำคัญในระบบการปกครองท้องที่ของเประเทศไทย ซึ่งทำหน้าที่เชื่อมโยง และขับเคลื่อนนโยบายของทางราชการ อีกทั้งเป็นตัวแทน และผู้นำพี่น้องประชาชนในตำบล หมู่บ้าน อยู่เคียงข้างพี่น้องประชาชนเป็นผู้ที่ถือว่า เข้าใจทุกข์สุขของพี่น้องประชาชนมากที่สุด และคอยทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยประณีประนอมแก้ไขปัญหาความเดือดร้อน ด้วยปณิธานแห่งการ “บำบัดทุกข์ บำรุงสุข” โดยยึดประชาชนเป็นสำคัญ ภายใต้พระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 ซึ่งแม้มีความเก่าแก่ยาวนาน แต่ยังคงสอดรับ กับสถานการณ์โลกปัจจุบัน โดยเห็นได้จากช่วงภาวะวิกฤตต่าง ๆ ทั้งด้านเศรษฐกิจ สาธารณภัย หรือภัยสังคมรูปแบบใหม่ กำนัน ผู้ใหญ่บ้านต่างร่วมทุกข์สุขช่วยเหลือพี่น้องประชาชน
“เห็นได้ชัดเจนจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 ซึ่งส่งผลกระทบต่อสภาพชีวิตความเป็นอยู่ เศรษฐกิจ และสังคมทุกระดับอย่างรุนแรง แต่พวกเราทุกคนก็สามารถเอาชนะและผ่านพ้นวิกฤตดังกล่าวมาได้ เพราะกลไกการปกครองท้องที่ นอกจากนี้ กำนันผู้ใหญ่บ้านยังทำหน้าที่ในการแก้ไขปัญหาความทุกข์ยาก การป้องกัน และมาตรการเยียวยา รวมทั้งการนำมาตรการต่าง ๆ จากภาครัฐที่ได้กำหนดไว้ นำมาปรับใช้ช่วยเหลือพี่น้องประชาชนอย่างทั่วถึงในฐานะผู้นำหมู่บ้านอีกด้วย”นายอนุทิน กล่าว
รมว.มหาดไทย กล่าวว่า การปกครองท้องที่ในระดับตำบลและหมู่บ้าน แม้จะเป็นหน่วยปกครองที่มีขนาดเล็กที่สุด แต่มีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าหน่วยการปกครองในระดับอื่น ทั้งต่อการบริหารราชการแผ่นดิน การดูแลความเป็นอยู่ของประชาชน เนื่องจากตำบลและหมู่บ้านเป็นหน่วยปกครองที่มีความใกล้ชิดกับประชาชนมากที่สุด สามารถสะท้อนปัญหาและความต้องการของประชาชนได้อย่างแท้จริง อย่างไรก็ตาม ถึงแม้บริบทของสภาพสังคม การเมืองการปกครองจะเปลี่ยนไป กำนันและผู้ใหญ่บ้านก็ยังคงเป็นเรี่ยวแรงสำคัญของกระทรวงมหาดไทยในการปฏิบัติหน้าที่เพื่อ “บำบัดทุกข์ บำรุงสุข” ให้แก่ราษฎรในตำบลและหมู่บ้านต่าง ๆ ทั่วประเทศ
สำหรับ วันกำนันผู้ใหญ่บ้านได้เวียนมาอีกครั้งและครบรอบ 132 ปี ในวันที่ 10 สิงหาคม 2567 กระทรวงมหาดไทย ได้จัดให้มีการมอบเหรียญที่ระลึก เพื่อเป็นขวัญกำลังใจแก่กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน แพทย์ประจำตำบล สารวัตรกำนัน และผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน และเป็นสิ่งเน้นย้ำเตือนใจให้นึกถึงพี่น้องประชาชนเป็นหลัก (Citizen Centric) ทำงานเชิงรุก ทันโลก ทันสมัย ทันท่วงที และใกล้ชิดประชาชน เป็นแบบอย่างที่จะต้องสร้างความเข้มแข็งเชิงพื้นที่ ตลอดจนส่งเสริมความจงรักภักดีต่อสถาบันหลักของชาติ และความเข้มแข็งของชุมชน เพราะเหรียญพระราชทานดังกล่าว ถือเป็นเกียรติอันสูงสุดที่มอบให้ผู้นำท้องที่ทั่วประเทศ ขอให้พึงระลึกว่าทุก ๆ คน คือ “คนของพระราชา เป็นรากฐานของแผ่นดิน”
